Historie Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werden de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep betreffende 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 de Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee de oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in acht departementen met zo heel wat geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement over Texel
het departement met de Amstel
het departement met de Delf
Daarnaast lagen tevens het departement over de Schelde en Maas en het departement over de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed de nieuwe ordening ook niet en na de instelling in 1801 met het Bataafs Gemenebest werd dit departement Holland ingesteld volgens de oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest vernieuwen via het Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werden dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland voor Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden van de Maas.
Nadat een Fransen eind 1813 uit Holland gevlucht waren, was de opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet van 29 maart 1814 werden de departementen vervangen via provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden aangaande de Maas werden verenigd in de provincie Holland. Door minister Met Maanen werden in de grondwetcommissie nog de naam Holland en West-Friesland voorgesteld "om aan het verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch dit werd door een rest van de commissie verworpen.[2]
Een andere provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour van Friesland tot Holland, maar een deel met Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werden ook het laatste Hollands Brabant, het Land aangaande Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werd in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te verminderen werden Holland bij de grondwetsherziening van 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werden in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het immers in sterke mate vanwege Amsterdam, het in 1838 dit provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag gaan ten gunste betreffende Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende staat betreffende Amsterdam en drong men met op de genezing met een verdeling bijvoorbeeld die was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Op deze plaats werden desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd die voor Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel over een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij de provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was daar enig tijd sprake met ons samenvoeging met een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd duidelijk dat die uitstippelen over een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, de IJsselmeerpolders en ons deel met Friesland
Noord-Holland bestaan grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst de provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via geneesmiddel aangaande de Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in het noorden via remedie betreffende de Afsluitdijk met een provincie Friesland.
De provincie mag geraken onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en voorheen het IJ) ingeval grens fungeert.
Ten zuiden met het Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden over Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en tegelijk het Gooi, tevens een dichtbevolkt gebied, maar betreffende ons landschappelijk totaal ander karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden aangaande het Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en verschillende, kleinere, segmenten en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een stad Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel van een provincie ook landelijker gebieden: Waterland, een grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in dit noorden de Kop over Noord-Holland met het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
De westkust betreffende een provincie is grotendeels door duinen beschermd. Hier liggen welbekende badplaatsen als Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond met Zee en Bergen. Daar waar een duinen via de Noordzee waren verzwolgen, werd een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden betreffende dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Een deel betreffende Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en verschillende industrie: dit is het westelijk gebied met dit Noordzeekanaal, met zodra middelpunt de haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden betreffende Kennemerland ligt een antieke deze site marktplaats Schagen en op een noordpunt met dit schiereiland de marinehaven Den Helder, tevens veerhaven voor Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden ingeval Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en verder dit eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan dit IJ (heb je een zeearm) en het Noordzeekanaal met de daarin, al dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te horen, omdat op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. Een meest kenmerkende dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale pagina dialect over de standaardtaal afwijkt; met name dit Tessels en dit Wierings beschikken over ons enorm persoonlijk karakter.
Precies indien in andere dialectgebieden is in Noord-Holland sprake met ons teruggang aangaande de dialecten. Toch bestaan enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams is ter plaatse alsnog enorm doorgaans gesproken. Overige dialecten, bijvoorbeeld ga naar deze website het Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ is vanouds een barrière en dat blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden met dit IJ bestaan de meest afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden aangaande het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op een dialecten met Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende ook Noord- indien Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise waarom niet meer weten dialecten, die intern vrij divers bestaan, blijven in een Utrechtse groep.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten met vanouds geïsoleerde gemeenschappen zodra Volendam, Egmond ofwel een Waddeneilanden hebben ons enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en zijn op sommige punten enorm conservatief gebleven, daar waar ze zich op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom zeer scherp aangaande de omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
De rangschikking over een dialecten boven het IJ kan zijn problematisch en is aanleiding geweest tot verschillende polemieken in een taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap met het Fries gewezen: betreffende name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over heel wat gemeen met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en bezit dit nooit helemaal mogen vernieuwen, zodat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in de dialecten. Hoewel die theorie veel aanhang heeft, is ze via overige taalkundigen van een hand gewezen en zouden de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, gesticht op 3 juli 2004, met een Provincie Noord-Holland ingeval enig aandeelhouder. Een organisatie zorgt in opdracht met de besturen over een recreatieschappen wegens een ontwikkeling, aanleg, dit beheer en onderhoud van 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland zijn een paar grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen aangaande Texel (een hele westzijde over Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook aangaande Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn daar in Noord-Holland een tiental verschillende door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (met Wijk aan Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort lees dit bericht hier en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland nog ettelijke verschillende grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld het Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland wegens het hoofdartikel aan dit item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn vanaf de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort